Hoe worden komkommers geplant?

Komkommers zijn warmteminnende planten. Al in april kan met de teelt van komkommers in de broeikas worden begonnen. Voor veldkomkommers moet u echter tot half mei geduld hebben. Ze kunnen worden voorgezaaid en dan na de ijsheiligen worden uitgeplant. Komkommers hebben minimaal een temperatuur van 10°C nodig om te groeien. Komkommers uit de broeikas hebben een lichte standplaats nodig, maar geen volle zon. Indien nodig is het raadzaam de planten tegen de felle zon te beschermen. Dit vermijdt het verbranden van de bladeren bij een felle zon. Een melkglasfolie, een wit laken of schaduwverf biedt een bescherming tegen de brandende middagzon. In tegenstelling tot de veldkomkommers – deze prefereren een standplaats in de volle zon.

De eisen aan de bodem lijken bij beide vormen sterk op elkaar. Vochtige, voedzame en vruchtbare aarde met een goede waterafvoer zorgt voor optimale groeivoorwaarden. Komkommers komen niet goed overweg met zware, slecht verwarmbare bodems. Het is raadzaam om drainagematerialen in de grond te leggen voor een betere beluchting aan de wortels. Een royale verzorging met compost of vergane mest zorgt voor de basisvoorziening van voedingsstoffen voor de sterke verbruikers. Bij de teelt van komkommers moet rekening worden gehouden met de vruchtwisseling. Net als bij rozenplanten mag een vlakte alleen vierjaarlijks met komkommers worden beplant. Als tussenplanten kunnen kortstondige groentesoorten, bijenweiden of peulvruchten worden gebruikt.

Veldkomkommers worden of direct in het perk gezaaid of onder glas voorgezaaid. Kleinvruchtige resp. kou-tolerante soorten worden vanaf eind april in de volle grond uitgezaaid en met een beschermkap voorzien. De afdekking beschermt tegen mogelijke kou-invallen en bevordert de kieming door een hogere temperatuur. Gevoelige soorten worden eerst na het laatste vorstgevaar van half mei tot begin juni uitgezaaid. Tussen de planten is een afstand van ca. 30 tot 50 cm aan te bevelen. De afstand in de rij is 80 tot 100 cm. Intervallen kunnen efficiënt met groenten met een korte kweekduur (b.v. radijs of sla) worden gebruikt. De kieming van komkommers gebeurt zelden gelijkmatig of betrouwbaar. Voor de zekerheid worden er telkens drie zaden per plantgat uitgezaaid.

Hoe worden komkommers voorgezaaid?

Het voorzaaien begint ongeveer 2 tot 3 weken voor het uitplanten op de vensterbank of in de wintertuin. Op deze manier wordt het tijdvenster voor de oogst verlengd. Voor de uitzaaiing kunt u in de handel verkrijgbare zaaigrond en vermeerderingsaarde gebruiken. Elk potje wordt - zoals in de volle grond - met 3 zaden gevuld. Het substraat wordt dan vochtig gehouden. Temperaturen van meer dan 20°C zorgen voor een snelle kieming en vroege jonge zaailingen. Voor het uitplanten worden de jonge komkommerplanten op een iets koelere plek gezet. Door de lagere temperaturen acclimatiseren de planten en zijn dan optimaal voorbereid op het leven in de volle grond. Het uitplanten zal ten vroegste na de ijsheiligen gebeuren.

De teelt van komkommers in verwarmde broeikassen kan vanaf half maart beginnen. In onverwarmde kassen is het raadzaam tot half of eind april af te wachten, omdat de gemiddelde minimumtemperatuur van 10 graden niet te vaak mag worden onderschreden. U kunt grote potten als kweekbak gebruiken of de jonge zaailingen in het perk van de broeikas planten.

Hebben komkommers een klimhulp nodig?

Als rankhulp voor de komkommer kunt u een koord van het plafond laten zakken. Tegenwoordig is het raadzaam om bij het kopen geënte komkommers met een goede resistentie tegen meeldauw te kiezen. Ze hebben een duidelijk hogere opbrengst en zijn resistenter. Komkommers worden geplant op een afstand van ca.  40 tot 50 cm in de rij. Het is niet bevorderlijk voor de groei, als de planten elkaar beschaduwen. Dus wordt een rijafstand van minstens 150 cm aanbevolen. De komkommerplanten worden een beetje dieper ingeplant resp. aan hun basis aangeaard. De entknobbel moet zich echter boven de grond bevinden. Door de verdiepte positie kunnen zich aan de basis verdere zijwortels ontwikkelen. Afhankelijk van de temperatuur in de broeikas kan het gebruik van een kweekkap extra warmte toevoegen en de groei bevorderen.

Jonge planten, ongeacht of deze werden voorgezaaid of gekocht, worden voor het eerst getopt zodra er drie bladeren zijn ontstaan. En opnieuw, als er 4 tot 5 bladeren zijn ontstaan.

Hoe worden komkommers verzorgd?

In hun groei gelden komkommers als veeleisend. Ze hebben zowel veel water alsook voedingsstoffen nodig. Droogte kan worden tegengegaan door regelmatig te gieten. Het is belangrijk de planten al naar behoefte water te geven, zonder dat er stuwvocht ontstaat. Een mulchlaag van stro vermindert de bodemverdamping en houdt tegelijk het oppervlak los. Tijdens de oogsttijd in de zomer kunt u de groenteplanten met extra hoornspaanders of vloeibare meststof voor groente (b.v. brandnetelgier) verzorgen. Veldkomkommers worden gewoonlijk kruipend op de grond of klimmend op het spalier gekweekt. Niet benodigde grondvervormingen zorgen b.v. voor lucht van onder. Meer informatie over komkommers bemesten.

Hoe worden komkommers correct gesnoeid?

Komkommers klimmen in de broeikas op koordjes omhoog. Om de paar dagen wordt de nieuwe spruit voorzichtig om het koordje gewikkeld. Zijscheuten worden consequent tot op heuphoogte verwijderd, omdat ze ten laste gaan van de vruchtvorming.

In de volle grond heeft een spalier of een rankhulp het voordeel dat bladeren sneller kunnen drogen. Langdurig vocht verhoogt het risico op infecties voor de valse meeldauw. Geelachtige vlekken, die steeds bruiner worden en bladeren laten afsterven, zijn een duidelijke aanwijzing hiervoor. Plantversterkers versterken preventief het bladweefsel in het voorjaar. In de broeikas veroorzaakt de echte meeldauw meer problemen. De overgang van droogte naar verhoogde luchtvochtigheid is kritisch. Zodra er witte schimmel op de bladeren ontstaat, is het belangrijk alle aangetaste bladeren onmiddellijk te verwijderen. Een eventuele infectie door spintmijten kan met nuttige dieren worden tegengehouden.
 

Welk gebruik hebben komkommers?

Komkommers worden voor consumptie onrijp geoogst. Geen 10 weken na de uitzaaiing begint de vruchtvorming. Hoe vaker geoogst wordt, hoe meer vruchten ontstaan. Komkommers zijn een geliefde en onvervangbare groente. Ze worden gebruikt voor salades, verse spijzen, rauwkost en nog veel meer in de gezonde keuken. U kunt de zaden roosteren of als alternatief voor olijfolie persen. Door hun hoge vochtgehalte zijn komkommers een geliefde bestanddeel in huidcrèmes en reinigingsmelk. In de natuurgeneeskunde gelden komkommers als ontwaterend en koelend, waardoor ze worden aanbevolen voor zonnebrand, verbranding of innerlijk tegen onreine huid.

Hoe worden komkommers correct opgeslagen?

In het groentevak van de koelkast blijven komkommers ongeveer een week vers. Invriezen is geen optie omdat het watergehalte hiervoor te hoog is. Als langdurige conservatie zijn inmaken of inkoken geschikt.
 

Welke komkommersoorten zijn er?

Aanbevelenswaardige komkommersoorten voor de broeikas of de volle grond zijn:

• Charlotte F1 - bitter-vrije augurk (F1-hybride) met heel veel vruchten
• Dominica F1 - broeikaskomkommer (F1-hybride) met resistentie tegen echte meeldauw
• Bella F1 - komkommer (F1-hybride) voor de volle grond en de broeikas
• Minik F1 – snackkomkommer is resistent tegen de typische komkommerziektes
• Murza F1 – komkommer die in de broekas of de volle grond gekweekt kan worden, zeer robuust tegen het komkommermozaikvirus, echte en valse meeldauw
• Phönix® - komkommer met 100% vrouwelijke bloemen, die voor een hoge opbrengst zorgen, ziekteresistente TOP soort
• Mini Stars F1 – hangende mini komkommer – met vele kleine snackkomkommers, bossig hangende groei, perfect geschikt voor hanging baskets en bloembakken
• Rocky F1 – komkommer met gladde, 8 tot 10 cm grote vruchten, ideaal voor de broeikas en de volle grond

Verdere informatie

Komkommers (Cucumis sativus) behoren tot de basisuitrusting van elke groentekweker. Of dit nu in de broeikas of op het perk in de volle grond is, zonder komkommers is een groentetuin onvolkomen. De fruitgroente behoort tot de komkommerachtigen (Cucurbitaceae). Het geslacht van komkommers (Cucumis) omvat ook de meloen en meer dan 50 andere broers en zussen.

Komkommers komen oorspronkelijk uit India. In hun thuisland worden ze al ca. 3000 jaar lang gekweekt. Reeds de Grieken en Romeinen hebben de groente gekend, die hier sinds de 19e eeuw onder glas worden geteeld. Op de wereld zijn verschillende vormen gebruikelijk, die zich onderscheiden in vruchtgrootte, de aard van de schil, de tolerantie voor kou en de bevruchting.

Botanisch gezien zijn komkommers bessen, omdat hun zaden in het vruchtvlees zitten. Ze ontwikkelen als eenjarige planten een kruipende, rankende of klimmende groei. In het begin liggen hun spruiten op de grond. Zodra ze de kans krijgen om te klimmen, klimmen komkommers tot aan 4 meter hoog. Op de spruiten zitten grote, driehoekige tot eivormige bladeren met een ruwe haargroei. Gele trechterbloemen zijn mannelijk als ze in de oksels zitten. Grotere en alleenstaande bloemen zijn meestal vrouwelijk. Na hun bestuiving volgen langwerpige vruchten met ovale zaden. Nieuwe kwekerijen voor de overwegend professionele teelt vormen alleen vrouwelijke bloemen en bevruchten zelf. Voor consumptie worden onrijpe vruchten geoogst.

Tuinders onderscheiden tussen veldkomkommers voor de teelt in de tuin en komkommers voor de teelt in de broeikas. De laatste is bekend door zijn lange slanke vorm als slangkomkommer. Veldkomkommers zijn niet noodzakelijk gebonden aan frisse lucht, maar kunnen ook onder glas worden gekweekt. Broeikasvormen van de augurken en de schilkomkommers completeren het komkommerassortiment. Steeds geliefder worden geënte komkommers, omdat ze een hogere oogst brengen en een betere resistentie hebben tegen bodemschimmels.

Naast tomaten behoren komkommers tot de belangrijkste soorten in de private groenteteelt. Hun knapperige vruchten zijn in de keuken heel geliefd en worden ook in de schoonheidsverzorging en de natuurgeneeskunde gebruikt.