Hoe wordt de courgette correct geplant?

Courgettes verschillen wat hun voorwaardes betreft nauwelijks van pompoenen – ze zijn immers ook verwant. De vruchtgroente kan goed overweg met zon en halfschaduw. Op een volzonnige plaats heeft zij een vochtigere bodem nodig. De grote bladeren verdampen rijkelijk water en dit mag in de grond zeker niet ontbreken. Vruchtbaar en voedingsrijk moet de bodem zijn. In een zware (klei)bodem wordt zand gemengd. De grove structuur verbetert de ventilatie rondom de wortels en zorgt voor een betere verwarming.

In een arme zandbodem wordt rijkelijk compost of humus toegevoegd. Voor zulke bodems is ook een verhoogd plantenbed aan te bevelen, deze kunnen met pure compost worden gevuld. Het verhoogde bed zorgt voor een goede bodemverwarming en biedt voedingsrijke wortelruimte.

Het nogmaals kweken van pompoengewassen in de jaren daarop moet worden vermeden. Net als bij rozen ontstaat bodemmoeheid. Dit kan worden verhinderd door wisselende groentes en fruit te kweken en minstens 4 jaar te wachten voordat dezelfde groente daar nogmaals wordt gekweekt. Meer over het onderwerp courgette planten.

Hoe worden courgettes voorgekweekt?

De van warmte houdende groente wordt na het laatste vorstgevaar vanaf half mei in de volle grond geplant. Van tevoren blijven de jonge planten beschut in de kas of in de broeibak. Vanaf april kunnen ze in huis worden voorgekweekt. Bij 20° C wordt het zaad in kleine potjes gezaaid. Het kiemen gaat vlot – binnen een week. Net zo snel verloopt vervolgens de groei tot jonge plant. Te lange twijgen moeten worden getopt.

Na de ijsheiligen worden de jonge planten in het perk geplant. Er zijn niet zoveel planten nodig omdat de courgette ononderbroken vruchten vormt. Per vierkante meter wordt één plant geplant. In het begin ziet het plantje er eenzaam en verloren uit, maar na 2 maanden vult de courgette deze plaats bijna volledig. Voor een late oogst in de herfst wordt het zaad in juni direct in het perk gezaaid.

Diegene, die geen tuin heeft, kan de groente alternatief in een grote pot op het balkon of terras kweken. In de pot wordt potgrond voor groente gebruikt, die gemengd wordt met hoornspaanders of, tijdens het kweken, bio groentemeststof. Hoewel de courgette mannelijke en vrouwelijke vruchten ontwikkelen, is het noodzakelijk dat bij het kweken van courgette in een pot nog minstens een tweede plant aanwezig is. Als deze ontbreekt kan het gebeuren dat de vruchtzetting zwak uitvalt. 

Courgette 'Rondini Floridor'1 portie zaad€ 4,99

Hoe wordt courgette correct verzorgdt?

Tijdens de groei heeft de courgette veel vochtigheid en voedingsstoffen nodig. Regelmatig gieten is vanzelfsprekend. Vermeden wordt het besproeien van de bladeren. De courgette is nogal gevoelig voor meeldauw, die zich, door vochtigheid op het blad, explosief kan uitbreiden. Watergebrek is negatief voor de kwaliteit van de vruchten. Droogte leidt, behalve tot vruchtvervormingen, tot een hoger gehalte aan bittere stoffen. 

Hoe wordt courgette correct bemest?

Voedingsstoffen krijgen de planten voor het planten in de vorm van compost. Als dit niet voldoende is en de oudere bladeren zich geel gaan verkleuren, kan vloeibare groentemeststof, of een aftreksel van de smeerwortel of brandnetel helpen. Zodra men merkt dat de vruchtvorming slechts aarzelend op gang komt, wordt met een wattenstaafje geholpen. Hiermee wordt het stuifmeel van de mannelijke bloemen (die aan lange dunne stelen zitten) op zonnige en droge dagen eraf gehaald en op de naad van de vrouwelijke bloemen (op korte dikke stelen zittend) gestreken. Men doet hiermee, als het ware, het werk van de bijen en hommels met de hand. 

Meeldauw is een klaarblijkelijk probleem bij de courgette. Op zonnige, droge standplaatsen treedt vooral in de zomer aan de oudere bladeren grootschalig de witte schimmel op. Preventief kan de groente met een planten versterkingsmiddel (zoals bv. heermoes sap) of spuitzwavel behandeld worden. Slakken verstoppen zich graag onder het schaduw verlenende blad en vreten jonge takken en vruchten op.

Vochtigheid in de bodem is nodig voor de groei. Hoewel dat dus erg belangrijk is, kan dit ook leiden tot het rotten van de vruchten. Een laag stro zorgt voor een los en isolerend tapijt en verhindert dat de courgette op de vochtige bodem ligt.

Als eenjarige plant kunnen courgettes worden vermeerderd door zaad. De zaadwinning kan uit de rijpe vruchten worden gehaald. Hier is echter het risico, dat de courgette met andere pompoenen gekruist werd. Bij vele andere planten is dit geen probleem. Bij het ongecontroleerde kruisen bij de courgette kunnen nakomelingen ontstaan waarvan de vruchten het jaar daarop een uiterst giftige bittere stof (Cucurbitacin) ontwikkelen. Deze heeft in het verleden niet alleen voor vergiftigingen maar zelfs doden veroorzaakt.

Bij gekweekte soorten hoeft men dit echter niet te vrezen, want in de moderne plantenkwekerij is deze voor de gezondheid schadelijke stof eruit gekweekt. Om het risico te verminderen is het de moeite waard om, vooral voor ervaren tuinders, zaadzakjes te kopen. 

Hoe wordt courgette gebruikt?

De courgette is een geliefde uit het zuiden stammende groente, die steeds vaker in groentegerechten te vinden is. Schillen is niet nodig. Het schillen van courgette is namelijk zonde van de voedingsstoffen en vooral van de smaak. Snijd enkel het kontje weg en verwijder eventuele lelijke plekken. Spoel de courgette daarna nog even goed af onder de kraan.

Gesneden schijven zijn heerlijk in salades, kunnen in olie gegaard worden of ook als gebraden groente. Dan smaken ze ook heerlijk bij vegetarische pasta. Met paprika, knoflook en aubergine toveren koks een uitstekende ratatouille. Van courgette kan ook soep worden gemaakt, groentechips of pannenkoekjes. De mogelijkheden zijn uitgesproken veelzijdig. De groente moet binnen enkele dagen worden gegeten, want in de koelkast zijn ze ongeveer een week houdbaar.  

Hoe kan courgette worden ingevroren?

Door de courgette in te vriezen is deze langer houdbaar. De gewassen vruchten worden in schrijven gesneden, kort shock gevroren en vervolgens in vrieszakjes gevuld en ingevroren. 

Is courgette giftig?

De courgette is niet giftig, want de vruchten en bloemen zijn smakelijke delicatessen. Ze kunnen echter giftig worden, als gekweekte soorten met andere pompoengewassen worden gekruist. De vruchten van deze nakomelingen kunnen eventueel de bittere stof Cucurbitacin bevatten, die tot vergiftigingen kan leiden en soms wel dood tot gevolg had. 

Verdere Informatie

De courgette komt oorspronkelijk uit Midden-Amerika, uit het grensgebied van Mexico en Guatemala, via Spanje heeft de courgette (Cucurbita pepo var. giromontiina / Cucurbita pepo var. pepo) ook de Nederlandse keuken veroverd. Deze groentesoort behoort tot de pompoengewassen (Cucurbitaceae) en is een variatie van de bekende tuinpompoen. De courgette lijkt er weliswaar niet zoveel op, maar toch heet ze vertaalt: „kleine pompoen”. De betekenis is simpelweg een understatement, want zonder regelmatig gebruik, groeien de vruchten boven je hoofd. Ze vruchten aan één stuk door, zonder vermoeidheidsverschijnselen te tonen. Hoewel ze in de Nederlandse keuken intussen een vast bestanddeel zijn, is ze in zuid Europa uitgesproken populair. Vooral Frankrijk en Italië lopen daar voorop en bieden de geïnteresseerde groentetuinder een enorme keuze aan de verschillende soorten.

De courgette is dus botanisch gezien een pompoen, oftewel een bijzondere vorm daarvan. Als eenjarige plant vormt deze vruchtgroente een bossige groei. Er ontspruit een hoofdtak met meerdere hoge bladstelen. Aan het eind zitten grote, vaak hartvormige tot gelapte bladeren. Zowel decoratief als ook te gebruiken zijn de gele stervormige trechterbloemen. Ze worden op hun zoektocht naar nectar door hommels en bijen bezocht. Hierbij volgt de bevruchting van de vrouwelijke bloemen. Ze zijn herkenbaar doordat ze op korte dikke stelen zitten in tegenstelling tot de dunne langstelige bloemen van het mannelijke geslacht. Allebei de geslachten komen aan de plant voor. Een vreemde bevruchter is daardoor niet noodzakelijk, nochtans wel altijd van voordeel. 

Van de ooit eenvoudige groene vruchten, zijn er tegenwoordig talrijke soorten. Geel of groen, eenkleurig of gestreept, lang en slank, dik en kogelvormig. Het spectrum smakelijke vruchten is heel veelzijdig. Normale courgettes lijken op kleine komkommers. Ze bereiken een lengte van ca. 20 cm. Als ze ongehinderd kunnen groeien, ontstaan reuzenvruchten, die zo lang als een onderarm kunnen zijn. Grote vruchten verliezen echter het aroma, worden bitter en het vruchtvlees wordt taai. Wie erg van mals vruchtvlees houdt, kan het beste de gele courgettes gebruiken. 

Direct in de volle grond zaaien

Wil je toch in de volle grond courgette zaaien? Doe dat van vanaf half mei tot eind juni. Tip: spreid het zaaien zodat je niet in 1x heel veel courgettes hebt. Dat geldt trouwens ook voor het voorzaaien. Ik zaai meestal in 3 delen: half april, eind mei en half juni (die laatste twee gewoon in potjes buiten). Tegen de tijd dat de eerste courgette uitgeworpen is, heb je de andere twee courgettes nog staan. Zo kun je tot in oktober oogsten.

Na de opkomst

Een courgettezaailing met zijn eerste echte blaadje. Prachtig!

Na de opkomst kun je de zaailingen wat kouder zetten op een licht en zonnig plekje. Pas op dat je ze niet direct in de felle zon zet de hele dag. Daar zijn ze vaak net iet te teer voor. Zorg dat je de zaailingen vaak genoeg water geeft, zodat ze niet het loodje leggen. Bemesten doe ik in deze fase nog niet. Wat ik dit jaar wel voor het eerst heb gedaan is ze rootbooster.  Rootbooster stimuleert, zoals de naam al zegt, de aanmaak van wortels. Omdat de planten meer en sterkere wortels krijgen, kunnen ze later makkelijker voeding opnemen en worden het grotere planten.

Afharden

Ik zet mijn zaailingen altijd in een kratje om ze af te harden. Zo kan ik ze in de avond weer in een keer mee naar binnen nemen.Tegen half mei, rond ijsheiligen, kun je de courgetteplantjes gaan afharden. Dat betekent dat je ze een paar dagen steeds iets langer buiten zet: eerst een paar uurtjes, dan steeds wat langer. Zo kunnen ze wennen aan de omstandigheden in de buitenlucht. In de avond en nacht haal je ze weer naar binnen. Als dat goed gaat, laat je ze ook ’s nachts buiten staan. En dan kunnen ze de grond in!

Courgette kweken in de volle grond

Courgette kweken betekent ruimte maken. Officieel heeft elke plant een vierkante meter nodig, maar ik ben eigenwijs en zet er al jaren 3 op een stukje van 70 x 150 cm. Meer ruimte heb ik nou eenmaal niet en ik wil altijd verschillende soorten telen (met streepjes, gele, ronde etc).

Dit jaar ga ik voor het eerste gestreepte courgette zaaien. Ben heel erg benieuwd!

Heb je wel genoeg ruimte, geef het de plant dan ook. Daar zal ‘ie alleen maar heel blij mee zijn. 1 courgetteplant in je tuintje zetten kan wel, maar dan heb je grote kans dat de vrouwelijke bloemen niet bevrucht raken. Hoe dat precies zit en wat je dan kunt doen, lees je later.

Vul het plantgat met lekker veel compost en voeg wat mestkorrels toe. Ik gebruik zelf altijd de Moestuin A-Z van Ecostyle omdat wij in ons moestuincomplex biologisch moestuinieren en geen kunstmest mogen gebruiken.

Courgette in pot kweken

Heb je geen moestuin, maar alleen een kleine stadstuin zonder border of een balkon. Dan kun je ook kiezen voor een courgette in pot of bak. Je hebt speciale soorten courgettes voor kweek in potten. Die blijven wat compacter. Bijvoorbeeld de Royal Flush. Wat je ook kunt doen is een klimcourgette zaaien. Uiteraard heb je dan wel een klimrek nodig waar hij tegenaan kan klauteren. Vul de pot met ongeveer ¼ compost en de rest met (biologische) potgrond. Daar zit meestal voeding in, dus je hoeft niet meteen bij te voeren.

Bloemen

Een courgette heeft vrouwelijke en mannelijke bloemen. Meestal krijg je eerst mannelijke bloemen aan de plant en daarna pas de vrouwelijke (hoeft niet altijd zo te zijn trouwens). Als er een vrouwtjesbloem en mannetjesbloem tegelijk in bloei staan kunnen bijen en hommels de vrouwtjesbloem bevruchten. De bloemen staan vooral in de ochtend open.

Links zie je de mannetjesbloem met dunne stengel. Rechts het vrouwtje met al een verdikking. Dat wordt later de courgette.

Als de bloem er in een vroeg stadium al vanaf valt, is ie meestal niet bevrucht.

Je kunt je voorstellen dat je met 1 plant best grote kans hebt dat er net niet tegelijk een mannetje- en vrouwtjesbloem bloeien. Het vruchtbeginsel rot dan weg en valt eraf. Wat je dan moet doen, zie je in mijn video.

Tip: soms begint een courgetteplantje al heel vroeg met het aanmaken van bloemen, als ze nog heel klein zijn en nog in hun zaaipotje staan. Ik haal die eerste bloemen er altijd uit. Zo kan het plantjes eerst groot een sterk worden. Zo’n klein plantje kan natuurlijk nooit zo’n enorme vrucht dragen. Daar is al zijn energie meteen op. Zonde!

De groei en bloei

Tijdens de groei en bloei geef je je courgetteplanten af en toe wat mest. Hoeveel, dat lees je op de verpakking van jouw mest. Sommige werkt kort, andere heel lang. Af en toe wat extra compost op je lapje kan ook geen kwaad. En dan is het wachten tot de eerste vrouwelijke vruchten uitgroeien tot courgettes.

Meeldauw

Vooral richting het einde van het seizoen kunnen courgettes er last van krijgen: van de schimmel meeldauw: er komt dan een witte waas over je courgettebladeren te liggen. Je kunt er niet zo veel tegen doen. Wat ik altijd doe is de aangetaste bladeren eraf snijden en hopen dat de nieuwe niet geinfecteerd worden. Meestal komt de plant er wel bovenop. En als het echt te weg wordt, dan haal ik hem er in oktober maar gewoon uit. Let op: je hebt ook valse meeldauw. Dat is weer wat anders. Het verschil lees je in het blog die ik hierboven deelde.

Courgettes oogsten

Prima formaatjes, ook om rauw te eten. Zo zijn ze lekker knapperig en niet melig.

Schrik niet, maar 1 courgetteplant kan, als je goed voor hem zorgt, soms wel 30 courgettes geven. Je kunt de courgettes het beste wat kleiner oogsten: tussen de 12 en 15 cm. Dan zijn ze het lekkerst, vind ik en je stimuleert de plant om nog meer vruchten te maken. Je kunt ze er het beste afsnijden met een scherp mesje. Eraf draaien kan ook, maar dan heb je kans dat ie net op de verkeerde plek afscheurt, waardoor je de courgette minder lang kunt bewaren.